Powrót na główną stronę

               

wrzesień 2021 r.

 

Co na ścianę?

 

Wszystko gotowe. Dom już stoi. Mury, dach, stropy, podłogi, drzwi, okna....  I wtedy nadchodzi moment, gdy stajemy z myślą: Co na ścianę? Miasto to jakby nasz wspólny dom. Zadajmy więc sobie to samo pytanie myśląc o Stargardzie.

 

 

Ściana, choć niema zdarza się, może mówić, ale czasem wrzeszczy. Wyraża emocje. Zazwyczaj niezbyt pięknie lub wręcz paskudnie. Może cieszyć, że w Stargardzie plaga bohomazów, często zbyt zacnie nazywanych graffiti, jakby nieco ustąpiła, ale nadal jest u nas obecna - nawet na zabytkach. Te akty wandalizmu mają swoją  przyczynę. Zwykle są  efektem frustracji i potrzeby bezrozumnej ekspresji, która niezmiernie rzadko przekonuje. Zazwyczaj bardzo  wkurza.Należy też uznać, że istnieje też graffiti jako forma sztuki. Są osoby, dla których jest to sposób na wyrażenie swoich emocji i potrafią to zrobić w formie, w której da się dostrzec i myśl, i artyzm. Może zatem trzeba dać możliwość zaspokojenia potrzeby wypowiedzenia się w ten sposób - w miejscu do tego utworzonym, bez szkody dla ścian naszych budynków. W inny sposób tego typu działanie - bez zgody właścicieli i pozwoleń - jest aktem wandalizmu.

 

 

Kilka przykładów "twórczości"            

 

Ściana (też ogrodzenie) nieraz ma informować i zachęcać. Czyni to poprzez szyldy i reklamy. Niejednokrotnie estetycznie i ciekawie. Często jednak robi to krzykliwie. Zaburza ład przestrzenny, wprowadza chaos, "zaśmieca" otoczenie.

 

 

Krzykliwa reklama  na rondzie S.Pajora (w miejscu gdzie aż się prosi o mural promujący Stargard) i banery "zdobiące" płot przy Stargardinum (miejsce w strefie szczególnej ochrony krajobrazu)

 

Już wiele miast zdecydowało się na przyjęcie uchwał krajobrazowych, które w sposób przemyślany regulują między innymi zasady umieszczania reklam. Stargard nie zdecydował się na to. Fakt że sporo uregulowań jest w innych dokumentach. i czym powinni kierować się właściciele posesji. Jest potrzeba stworzenia jakiegoś kodeksu dobrych praktyk, jasnego przewodnika dotyczącego tego tematu, który dawałby sygnał do czego dążymy i kształtował naszą świadomość pod tym względem. Szczególną ochroną powinny być objęte Starówka i ścisłe centrum Stargardu. Wiadomo, że czasem może wystąpić konflikt interesów. Jednak tak jak w wielu sprawach swoboda działania właściciela na swoim obiekcie, powinna uwzględniać interes miejskiej wspólnoty. Tak jak nie można hałasować, zatruwać smogiem,  nie powinno się też pozwolić na atakowanie wzroku brzydotą, czy nachalną, agresywną reklamą. Tak jak są już ustalone normy dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, tak jak są już normy smogowe, a czekamy też na kodeks przeciwdziałania uciążliwości zapachowej, tak też zadbajmy o widok wokół nas. Bodźce docierające do naszych zmysłów kształtują nasze samopoczucie. Mają też kapitalne znaczenie dla wizerunku miasta.

 

Niektóre z zasad stosowania szyldów i reklam zawartych w uchwałach krajobrazowych samorządów:

·         Samorządy mogą ustalać je samodzielnie z uwzględnieniem przepisów i po konsultacjach społecznych

·         Są odmienne dla różnych obszarów miasta.

·         Szczególne  wymogi ustala się  dla przestrzeni zabytkowych i centrów miast.

·         Zakaz:

o   umieszczania banerów, w większości obszarów, bezpośrednio na ogrodzeniach.

o   umieszczania migających reklam świetlnych

o   przesłaniania reklamami detali architektonicznych

o   zaburzania układu kompozycyjnego obiektu

·         W szczególnych miejscach:

o   wymagane dostosowanie ich kolorystyki do charakteru otoczenia i  elewacji  budynków

o   możliwe jest umieszczanie znaków i logotypy bez tła

·         Po ustaleniu zasad dany jest czas na dostosowanie się do nich. 

 

Ściana może zdobić i przyciągać. Z roku na rok zmieniają się  fasady naszych domów. Brudne burości i liszaje starych kamienic zastępowane są nowymi tynkami. Nie zawsze jednak cieszą nas stonowane barwy. Właściciele zbyt często ulegają pokusie zbytniego koloryzowania otoczenia. Niestety już wcześniej na wielu budynkach bezpowrotnie usunięto wiele elementów ozdobnych pierwotnych elewacji. Jednak i dzisiejsi  remontujący podchodzą do nich zbyt nonszalancko i nie dbają o zachowanie lub odtworzenie detali architektonicznych . A przecież mogłyby na nowo radować  oczy.

Ściana może zachwycać. Bardzo mało mamy, w naszej miejskiej przestrzeni, ścian, na których gości sztuka. Cieszy zatem bardzo, że tak pięknie odnowiono ścianę AquaStar, że nadal na ścianie Domu Kultury Kolejarza widzimy poruszonego siłą twórczą Pegaza.

Ściany AquaStar i Domu Kultury Kolejarza

 

Pusta ściana modernizowanej Książnicy Stargardzkiej i ściana kamienicy przy kościele św.Jana

Najwyższy czas, by w naszym mieście pojawiły się murale. Szkoda że nie zaplanowano tego na ścianie Książnicy Stargardzkiej. Dobrze że jest taka inicjatywa. Na razie odłożona na czas późniejszy, ale nie zarzucona. Używany jest argument, że budynek mieści się w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej i jakakolwiek ingerencja w elewację budynku wymaga uzgodnień z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. No to trzeba po prostu uzgodnić. Ten sam argument został użyty przy pomyśle umieszczenia muralu na ścianie Szkoły Podstawowej nr. 5 (znalazł się jednak wśród propozycji do Budżetu Obywatelskiego 2022).  A tymczasem na ścianach innych budynków na terenie Starego Miasta znajdują się, bijące w oczy reklamy, których obecność  w żaden sposób nie szanuje i nie zdobi otoczenia.  Oczywiście przyszłe malowidła ścienne powinna cechować zgodność z charakterem miejsca i wysoki poziom artystyczny.

W Polsce jest już wiele wspaniałych dzieł naściennych. Niektóre z nich to prawdziwe dzieła sztuki, z dużym ładunkiem emocji.

 

W Polsce jest już wiele wspaniałych dzieł naściennych. Niektóre z nich to prawdziwe dzieła sztuki, z dużym ładunkiem emocji. W Łodzi wytyczono nawet szlak turystyczny Śladami Łódzkich Murali.

 

We wrześniu 2021r. w Tychach odsłonięto mural poświęcony Ryśkowi Riedlowi. Pozazdrościć. Warto zaznaczyć, że powstał on na podstawie zdjęcia stargardzkiego artysty fotografika Macieja Kuszeli (więcej na ten temat https://stargardzka.pl/2021/09/16).  Co stoi na przeszkodzie, by i u nas realizować podobne pomysły?

 

 

 

 

Zmierzmy się z reklamozą, zadbajmy o nasze domy i ich ściany. Znajdźmy tam trochę miejsca dla sztuki. Nasz stargardzki - miejski krajobraz też wpływa na standard i jakość naszego życia. Jest też świadectwem naszej kultury.

M.J.

 

 

 

 

 

 

 

Zdjęcia - źródła

Murale:

  • ·         Kora - https://warszawa.naszemiasto.pl/

  • ·         Dziewczynka  z konewką - https://podroze.gazeta.pl/

  • ·          Artur Rubinstein - https://niezlasztuka.net/

  • ·         Rysiek Riedel -  https://muzyka.interia.pl/

Pozostałe MJ